Achter de schermen bij de Douane

Als je terugkomt in Nederland na vakantie zie je ze altijd: De Douane. Veel mensen weten niet precies wanneer ze aangifte moeten doen en waarom, of zelfs wat de Douane precies is. Vandaar dat we superblij waren om uitgenodigd te worden voor een kijkje achter de schermen. Mijn collega Hanne en ik worden rondgeleid door douanier André Molenberg. André werkt al 10 jaar bij de Douane en heeft dus genoeg te vertellen.

We halen onze Schipholpassen op en maken kennis met André terwijl we wandelen naar de hallen met bagagebanden. De Douane is namelijk niet de security controle waar je je bagage laat controleren (dat doet het beveiligingspersoneel) of de paspoortcontrole (dat doet de Koninklijke Marechaussee). De Douane houdt zich bezig met de controle van goederen die het land binnenkomen. Dus waar alle passagiers uitkomen, lopen wij juist naar binnen, langs mensen met ballonnen en spandoeken. Het is vrijdagochtend, maar Schiphol leeft immers altijd.

Hoe doe je aangifte?

De collega-douaniers van André groeten ons, terwijl André naar de borden boven de bureaus wijst. Hij legt uit: Als je de bagagehal uitloopt onder het groene bord door met Niks aan te geven, geef je aan dat je geen goederen bij je hebt die aangifteplichtig zijn. Als je wel iets aan te geven hebt, loop je onder het rode bord door naar de douanier achter het bureau.

Wat mag er wel en niet mee van de Douane?

We vragen zoveel we kunnen aan André en hij geeft overal vrolijk antwoord op. Bijvoorbeeld of je plantjes mag meenemen van buiten de EU. Dat kan dus alleen als je een fytosanitair certificaat hebt (een verklaring dat de plantjes gezond zijn). En dat kan lang duren. Bij aankomst moeten de planten alsnog gekeurd worden door de NVWA. En oh ja, als de plant beschermd is moet daar ook nog een CITES-vergunning bij.

Links: een doopvontschelp (3 stuks per persoon toegestaan zonder vergunning) Rechts: een schelp van een nautilus (altijd verboden)

De vrolijkheid van André wordt afgewisseld met strengheid, want de Douane moet gewoon op veel dingen letten. De regels gelden voornamelijk voor reizen van buiten de EU. Binnen de EU mag je veel meer meenemen.

Waar veel mensen niet bij stilstaan is dat je over van buiten de EU gekochte of gekregen goederen van meer dan €430 in totaal belasting moet betalen. Daar vallen ook cadeaus onder die je ter plekke hebt gekregen of die je voor iemand anders meeneemt. Dus als je flink gaat shoppen in New York en je komt boven €430 uit, moet je dat wel aangeven en daar belasting over betalen.
Maar wat als je bij al je nieuwe kleren het kaartje eraf haalt? (toch even proberen, hè). Dan wordt het wel wat ingewikkelder, zegt André. Maar de reiziger is altijd verantwoordelijk om te bewijzen waar de kleding vandaan komt. Dat moet je dus eigenlijk voor al je spullen kunnen doen. In de praktijk is dat niet zo zwart-wit natuurlijk (ga maar eens bewijzen dat je die trui 2 jaar geleden hebt gekocht op de vrijmarkt). Maar als je bijvoorbeeld een nieuwe camera koopt net voor een verre reis, kun je dus wel beter het bonnetje meenemen om te laten zien dat je hem niet in het buitenland gekocht hebt. Scheelt een hoop gedoe bij een controle!

Er zijn zoveel ja maar's en ligt eraan's dat we een beetje moeten lachen. Dat maakt dit werk ook zo divers, vertelt André ons. Behalve leren hoe je een visitatie van een koffer doet, is het ook veel wet- en regelgeving. En je weet van te voren niet altijd wat je kunt verwachten. Je kunt denken het te weten, maar dan staat er ineens iemand voor je neus met een koffer vol sigaretten en twee kinderen ernaast. Of zelfs in de koffers van de kinderen!

Veel regels, maar we doen toch een poging om ze op een rijtje te zetten. Lees daarvoor deze blog over wat je wel en niet mee mag nemen naar Nederland >>

Hoe werkt een controle?

Ondertussen kijken we toe hoe een douanier de kleding uit de koffer van een vrouwelijke passagier aan het stapelen is. Bij een controle stelt de douanier vaak vragen over de reis. Ook kunnen er hulpmiddelen worden ingezet bij het onderzoek. Bijvoorbeeld de kofferscan.

Hanne en ik zetten onze werktassen op de band om te ervaren waar de controlerende douanier dan precies naar kijkt.

Al het blauwe is elektronica, zegt André. Hij wijst naar twee dikke blauwe strepen op het scherm. Is dit een telefoon of misschien een harde schijf, het is niet helemaal goed te zien. Ja, ik heb twee telefoons, mijn werktelefoon en mijn eigen, biecht Hanne op (doe maar duur, hè). Gelukkig zijn onze tassen helemaal in orde en mogen we rustig verder vragen.

Wat zijn dingen die veel mensen niet weten van de Douane?

Het wordt nu even heel erg druk in de bagagehal. Het verloopt altijd in pieken, legt André uit. Even heel druk en dan weer even rustig, net wanneer er vluchten met veel bagage aankomen. Welke vluchten aankomen kunnen ze trouwens precies zien op computers in het douanekantoor in alle aankomsthallen, met de exacte tijd wanneer de koffers op de band komen. Zodat de Douane goed kan inspelen op de meute die ze moeten controleren.

In het kantoor hangt ook een lijst met daarop het aantal honden dat vandaag al langsgekomen is. Zoveel mensen reizen toch niet met een hond, zou je denken? 4 hondjes al vandaag, zegt André met een blik op de lijst (En het is pas 9 uur 's ochtends!). Zo'n hond moet wel met de nodige papieren komen als ze van buiten de EU reizen. De Douane heeft ook contact met een dierenarts die kan komen checken of alles in orde is met het dier en het papierwerk.

Wat veel mensen verder niet weten is dat de Douane overal mag vragen je bagage te onderzoeken. Dus niet alleen bij het douanestukje als je de bagagehal uitloopt. Ook in de bagagehal kan een douanier je vragen of je iets aan te geven hebt.

En wist je dat een douanier aan het label op je bagage kan zien waar je vandaan komt? Een groene tag betekent dat je vanuit de EU vertrokken bent. Een witte tag betekent van buiten de EU. Passagiers met een overstap binnen de EU met een oorspronkelijke bestemmingen buiten de EU hebben 2 airports op hun label staan. Zo kan de Douane precies zien wie ze moeten controleren. Denk niet dat je dat kunt omzeilen door je label eraf te halen. Dan word je sowieso gecontroleerd!

En als je gepakt wordt?

Afhankelijk van wat je hebt meegenomen, word je gevraagd vrijwillig afstand te doen. Een andere mogelijkheid is dat je een proces-verbaal en een boete krijgt en dat de goederen in beslag genomen worden. Al die in beslag genomen goederen worden bewaard in een opslag. De mooiste daarvan mochten we even bekijken. Je kijkt je ogen uit naar wat mensen allemaal meenemen. Een kleine impressie:

Een ivoren netsuke (een gordelknoop)

Een armbandje van olifantenhaar

Een ivoren slagtand met bewerking

Verschillende soorten leerproducten (zelfs olifantenleer!)

Meestal worden die goederen vernietigd, sommige worden bewaard voor educatieve doeleinden, uiteraard met toestemming van het Openbaar Ministerie.

Wat is dan het vieste of gekste dat je ooit gezien hebt?

We moesten het natuurlijk wel even vragen. En het antwoord was om te gruwelen. Vlees met maden, berenvellen met het vlees er nog aan, levende vogeltjes uit Suriname in een koffer gepropt of op het lichaam verstopt... Maar het meest vieze vindt André wel eieren met halfvolgroeide kuikentjes er nog in. Een delicatesse in China en op de Filipijnen, de balut, maar minder prettig om in een koffer te vinden...

Hanne en ik hebben veel geleerd van ons kijkje achter de schermen bij dit stukje van de grote Schipholmachine. Een stukje dat veel mensen niet helemaal begrijpen. Met behulp van de Reisapp (superhandig trouwens, even downloaden voor Android of Apple) hebben we een overzicht gemaakt van douaneregels in Nederland >>

Kom jij terug van vakantie? De douanecollega's van André zijn erg aardig, maar het liefst loop je natuurlijk zonder problemen naar buiten. Lees je dus even goed in!